Oudheidkundige Vereniging Wehl Postbus 11 7030 AA Wehl

Opgericht op 6 januari 1986 te Wehl

Het Logo van de Oudheidskundige Vereniging Wehl

De zusters verzorgden vele jaren lager onderwijs voor meisjes uit Wehl. Ter herinnering aan de zusters en als huldeblijk werd in 1988 op het Broeder Alipiusplantsoen een gedenkteken opgericht.










Opgravingen in Wehl
bewijs van nederzetting uit 3e eeuw n.Ch.

Tijdens het bouwrijpmaken van het bestemmingsplan Hessenveld werden door amateur-archeologen veel aardewerk scherven opgeraapt. Deze scherven waren voornamelijk tevoorschijn gekomen bij het graven van de wegcunetten en de sleuven voor diverse leidingen. Opvallend daarbij was, dat de meeste scherven dateerden uit de eerste eeuwen van onze jaartelling. De grote hoeveelheid materiaal deed vermoeden dat er mogelijk resten van een huis of misschien wel van een nederzetting in de grond aanwezig konden zijn. Allereerst werden er grondboringen gedaan om eventueel oude bewoningslagen op te sporen. Vervolgens heeft een graafmachine enkele proefsleuven gegraven. Daarbij haalt men de door het ploegen verstoorde bovenlaag weg. De sporen van vroegere bewoning werden toen zichtbaar. Men moet dan denken aan paalgaten van huizen, afvalkuilen, waterputten en hutkommen, een deels in de grond ingegraven werkplaats. Na deze kijkoperaties en het bespreken van de resultaten met beroepsarcheologen was het duidelijk dat er sprake was van een nederzetting. Om een beeld te krijgen van de gehele nederzetting werd in de periode 1993-1996 door amateur-archeologen, ondersteund door de gemeente Wehl, in fasen een gedeelte van het plan onderzocht. In de opgravingscampagne met de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek uit Amersfoort werd in 1993 het oostelijk gedeelte van de nederzetting blootgelegd. Het jaar daarop werd door de amateur-archeologen de nederzetting aan de westkant onderzocht. In de jaren 1995 en 1996 werd door de archeologische instituten van de Vrije Universiteit Amsterdam en de Katholieke Universiteit leuven (België) het resterende gedeelte opgegraven. Daarbij werd ook nog een gedeelte van het bij de nederzetting behorende grafveld ontdekt. Er werden door de archeologen plattegronden van huizen, bijgebouwen, hutkommen en vele afvalkuilen gevonden. Ook zijn er waterputten en vele tientallen meters erfafscheiding aangetroffen. Als bijzondere vondsten kunnen een houtkool-meiler en een houten ladder genoemd worden. Daarnaast werden er vele scherven van potten, fragmenten van glazen kommen en bekers, Romeinse munten, mantelspelden en andere gebruiksvoorwerpen verzameld. Allemaal uit de derde en vierde eeuw na Christus. Door het archeologische onderzoek op het Hessenveld, het grootste tot nu toe in Oost Gelderland, werd een geheel nieuw beeld gekregen van de ontstaansgeschiedenis van het dorp Wehl.

Agenda
Hierbij treft U het programma voor het seizoen 1999 - 2000. De bijeenkomsten vinden plaats in Zaal Otters, Kerkplein 14 te Wehl, aanvang 20.00 uur.

Maandag 4 oktober 1999
"Historische boerderijen", dialezing door Dhr. Boeder.

Maandag 1 november 1999
Verslag over de verzameling: "Het oude ambacht" aan de Stationsstraat bij de firma Welling, waarna een bezoek aan de tentoonstelling van oude gereedschappen, betrekking hebbend op metselen, timmeren, de bakkerij, de smederij, de loodgieter, de huisslachter, de landbouw, de klompenmakerij en de schoenmakerij. Tussen verslag en bezoek aan de tentoonstelling wordt er koffie geserveerd.

Maandag 1 0 januari 2000
"De familie Pasman op de Slangenburg", dialezing door Dhr. Berends.

Maandag 7 februari 2000
"De monumenten van Doetinchem", dialezing door Dhr. Dinkla.

Maandag 6 maart 2000
"Dialectische verhalen uit de Achterhoek", voorafgegaan door een zeer korte jaarvergadering.

U wordt van harte uitgenodigd bij al deze bijeenkomsten!
Met vriendelijke groet,
Namens het bestuur van de Oudheidkundige Vereniging Wehl

In samenwerking met de Oudheidkundige Vereniging Wehl is de Wehl Tour 1900 tot stand gekomen. Hierin wordt u rondgeleid in het Wehl van begin 1900, begeleidt met tekst en schitterende foto's uit die tijd. U kunt óók de Wehl Tour 2000 maken, zodat u zelf de vergelijking kunt maken tussen het Wehl van toen en het Wehl van nu.

Een kapelaan die bouwt? Om te lachen
bron: De Gelderlander - vrijdag 21 juli 2000 - Door Marcel Chevalking

Een molen, een kerk, huize Fatima en een zalencentrum. Nieuw-Wehl vlek op de kaart, met een parochie die dit jaar 75 jaar bestaat.

Zonder al te veel ophef is het boekje Van Achter-Wehl naar Nieuw-Wehl, geschiedenis van een dorp' verschenen. Gerard M. van de Graaf, voormalig directeur gemeentewerken van de gemeente Wehl stortte zich op de geschiedenis van het kerkdorp en kwam tot de conclusie dat historie van kerk en dorp innig verstrengeld zijn.Samensteller Van de Graaf begint zijn verhaal in 1900 als Achter-Wehl in de noordwesthoek van de gemeente nog een geheel agrarisch karakter heeft. Honderd gezinnen wonen er op verspreid liggende boerderijen, en er is de in 1861 door Bernard Onstenk gebouwde korenmolen Bernadette.Achter-Wehl is voor onderwijs aangewezen op het dorp Wehl, enkele uren lopen. In 1907 besluiten de Achterwehlsen een verzoek in te dienen om een school te mogen oprichten. Een openbare school wel te verstaan, omdat die geheel door de overheid zal worden bekostigd. En dat terwijl vrijwel alle Achterwehlse ingezetenen rooms-katholiek zijn. Zoals zo dikwijls is er veel te doen om het verzoek, er ontbrandt natuurlijk een schoolstrijd, maar in 1914 is het zo ver en kan op een terrein tussen wat nu de Nieuw Wehlseweg en de Nieuwe Kerkweg is, de schop de grond in. Een jaar later wordt een hoofd der school benoemd en begin 1916 ligt het aantal leerlingen al op 55 en moet het personeel worden uitgebreid. Met de ingebruikname van de school is de aanzet gegeven tot wat later het dorp Nieuw-Wehl zal worden, concludeert Van de Graaf.In 1923 wordt de openbare school overgedragen aan het rk-kerkbestuur van Wehl en komt er een einde aan de strijd of de school nu de roomskatholieke of openbare signatuur moest blijven dragen.Twee jaar eerder, in 1921 was een actiecomité opgericht die ijverde voor de oprichting van een eigen kerk in Achter-Wehl. Parochianen moesten tot dan toe tevoet over zandwegen die 's zomers stoffig en 's winters modderig waren, soms twee keer op een zondag, naar de kerk in Wehl en dat wilden ze veranderen. In 1922 gaat er een brief naar een kennelijk vermogende kapelaan met de vraag of deze de bouw van een kerk wil financieren. Er is inmiddels wel een bedrag van f. 11.000 ingezameld. Maar de vicaris generaal van het bisdom vindt het verzoek uit Wehl maar niks. Of een kapelaan met vermogen daar maar eventjes een kerk en een pastorie wil bouwen. 't Is om te lachen'.De kerk komt er uiteindelijk toch en de parochie van Nieuw-Wehl werd opgericht op het feest van Sint Jozef in 1925 en toegewijd aan Maria, Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand. Tien jaar na voltooiing van de kerk werd Achter-Wehl Nieuw-Wehl.De komst van de zusters van Julie Postel, die in Nieuw-Wehl veel taken op zich namen, waaronder de onderwijs, bejaardenzorg en zorg voor gehandicapten wordt uitgebreid belicht. Als de zusters met gehandicaptenzorg stoppen, wordt dit werk in 1963 overgenomen door de Sint Jozefstichting die in Nieuw Wehl huize Fatima gaat exploiteren.Verenigingsleven, middenstand, scholenbouw en dorpsrenovatie. Het zal allemaal zaken die in het boekje aan de orde komen en een beeld geven van Nieuw-Wehl, vlek op de kaart in het fraaie essenlandschap.